ประเทศอิรัก

สาธารณรัฐอิรัก
جمهورية العراق (อาหรับ) كؤماری عێراق (เคิร์ด)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: อาหรับ: الله أكبر (อัลลอฮุ อัคบัร) ("อัลลอฮ์คือผู้ยิ่งใหญ่ที่สุด")
เพลงชาติ: Mawtini (ใหม่) ; Ardh Alforatain (เก่า)
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)		แบกแดด 33°20′N 44°26′E / 33.333°N 44.433°E / 33.333; 44.433
ภาษาราชการ		ภาษาอาหรับและภาษาเคิร์ด
การปกครอง		สาธารณรัฐ
•	ประธานาธิบดี	บัรฮัม ศอเลียะห์
•	นายกรัฐมนตรี	อาดิล อับดุลมะฮ์ดี
ได้รับเอกราช
•	จากจักรวรรดิออตโตมาน	1 ตุลาคม พ.ศ. 2462
•	จากสหราชอาณาจักร	3 ตุลาคม พ.ศ. 2475
พื้นที่
•	รวม	437,072 ตร.กม. (58) 168,754 ตร.ไมล์
•	แหล่งน้ำ (%)	1.1%
ประชากร
•	2557 (ประเมิน)	36,004,552 (36)
•	ความหนาแน่น	82.7 คน/ตร.กม. (125) 183.9 คน/ตร.ไมล์
จีดีพี (อำนาจซื้อ)		2560 (ประมาณ)
•	รวม	$ 660.723 พันล้าน
•	ต่อหัว	$ 17,003
จีดีพี (ราคาตลาด)		2560 (ประมาณ)
•	รวม	$ 192.660 พันล้าน
•	ต่อหัว	$ 4,958
จีนี (2555)		29.5[1]
HDI (2559)		0.649 (ปานกลาง) (121st)
สกุลเงิน		ดีนาร์อิรัก (IQD)
เขตเวลา		(UTC+3)
•	ฤดูร้อน (DST)	(UTC+4)
โดเมนบนสุด		.iq
รหัสโทรศัพท์		964

ประเทศอิรัก (อาหรับ: العراق‎; เคิร์ด: عێراق อังกฤษ: Iraq) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐอิรัก (อาหรับ: جمهورية العراق‎; เคิร์ด: كؤماری عێراق) เป็นประเทศในตะวันออกกลาง มีอาณาเขตทางทิศเหนือจรดประเทศตุรกี ทางทิศตะวันออกจรดประเทศอิหร่าน ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้จรดประเทศคูเวต ทางทิศใต้จรดประเทศซาอุดีอาระเบีย ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้จรดประเทศจอร์แดน และทางทิศตะวันตกจรดประเทศซีเรีย กรุงแบกแดด ซึ่งเป็นเมืองหลวง ตั้งอยู่ในกลางประเทศ ราว 97% ของประชากรอิรัก 36 ล้านคนเป็นชาวมุสลิม ส่วนใหญ่มีเชื้อสายซุนนีย์ ชีอะฮ์และเคิร์ด

ประเทศอิรักมีแนวชายฝั่งส่วนแคบวัดความยาวได้ 58 กิโลเมตรทางเหนือของอ่าวเปอร์เซีย และอาณาเขตของประเทศครอบคลุมที่ราบลุ่มแม่น้ำเมโสโปเตเมีย ปลายทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเทือกเขาซากรอส และทะเลทรายซีเรียส่วนตะวันออก สองแม่น้ำหลัก แม่น้ำไทกรีสและยูเฟรตีส ไหลลงใต้ผ่านใจกลางประเทศและไหลลงสู่ชัฏฏุลอะร็อบใกล้อ่าวเปอร์เซีย แม่น้ำเหล่านี้ทำให้ประเทศอิรักมีดินแดนอุดมสมบูรณ์มากมาย

ภูมิภาคระหว่างแม่น้ำไทกรีสและยูเฟรตีสมักเรยกว่า เมโสโปเตเมีย และคาดว่าเป็นบ่อเกิดของการเขียนและอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดของโลก พื้นที่นี้ยังเป็นที่ตั้งของอารยธรรมที่สืบทอดต่อกันมานับแต่ 6 สหัสวรรษก่อนคริสตกาล ในแต่ละช่วงของประวัติศาสตร์ อิรักเป็นศูนย์กลางของจักรวรรดิอัคคาเดีย ซูเมเรีย อัสซีเรีย และบาบิโลเนีย นอกจากนี้ยังเคยเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมีเดีย อะคีเมนิด เฮลเลนนิสติก พาร์เธีย แซสซานิด โรมัน รอชิดีน อุมัยยะฮ์ อับบาซียะห์ มองโกล ซาฟาวิด อาฟชาริยะห์และออตโตมัน และเคยเป็นอาณาเขตในอาณัติสันนิบาตชาติภายใต้การควบคุมของอังกฤษ

พรมแดนสมัยใหม่ของประเทศอิรักส่วนใหญ่ปักใน ค.ศ. 1920 โดยสันนิบาตชาติ เมื่อจักรวรรดิออตโตมันถูกแบ่งตามสนธิสัญญาแซฟวร์ ประเทศอิรักถูกกำหนดให้อยู่ในอำนาจของสหราชอาณาจักรเป็นอาณาเขตในอาณัติเมโสโปเตเมียของอังกฤษ พระมหากษัตริย์สถาปนาขึ้นใน ค.ศ. 1921 และราชอาณาจักรอิรักได้รับเอกราชจากอังกฤษใน ค.ศ. 1932 ใน ค.ศ. 1958 พระมหากษัตริย์ถูกล้มล้างและมีการสถาปนาสาธารณรัฐอิรัก ประเทศอิรักถูกควบคุมโดยพรรคบะอัธสังคมนิยมอาหรับตั้งแต่ ค.ศ. 1968 ถึง 2003 หลังการบุกครองโดยสหรัฐอเมริกาและพันธมิตร พรรคบะอัธของซัดดัม ฮุสเซนถูกโค่นจากอำนาจและมีการจัดการเลือกตั้งรัฐสภาหลายพรรคขึ้น ทหารสหรัฐออกจากอิรักทั้งหมดใน ค.ศ. 2011 แต่การก่อการกำเริบอิรักยังดำเนินต่อไปและทวีความรุนแรงขึ้นเมื่อนักรบจากสงครามกลางเมืองซีเรียไหลบ่าเข้าประเทศ

ภูมิศาสตร์

แผนที่ประเทศอิรัก

อิรักมีพื้นที่ทั้งหมด 437,072 ตารางกิโลเมตร ทิศตะวันออกติดกับ อิหร่าน ทิศเหนือ ติดกับตุรกี ทิศใต้ติดกับคูเวต ทิศตะวันตกติดกับ ซีเรีย และจอร์แดน สภาพทางภูมิศาสตร์ของอิรัก เป็นทะเลทรายร้ออิรักยละ 40 ที่ราบสูง ยากแต่การทำการเกษตรทำให้อิรักต้องนำเข้าสินค้าภาคการเกษตรเช่น ข้าวสาลี ข้าวจ้าว ธัญพืช แต่อย่างไรก็ดี อิรักก็มีแม่น้ำไหลผ่าน 2 สาย คือ ไทรกิส ยูเฟรตีส ทำให้ยังพอมีความอุดมสมบูรณ์อยู่บ้าง

ประวัติศาสตร์

ยุคโบราณ

ยุคกลาง

ยุคอาณาจักรออตโตมาน

ส.ค.ส.คริสต์มาสค.ศ.1917 ของกองกำลังบริติชเมโซโปเตเมีย.

• พ.ศ. 2281 - ตกอยู่ใต้อาณาจักรออตโตมาน

รัฐในอาณัติ และ ราชอาณาจักร

หลังจากสงครามโลกครั้งที่1 ยุติลงอาณาจักรออตโตมันที่เคยเป็นมหาอำนาจในตะวันออกกลางตกเป็นผู้แพ้สงคราม ดินแดนต่างๆที่ออตโตมันปกครองก็ถูกแบ่งแยกออกเป็นรัฐต่างๆ อิรักเป็นหนึ่งในรัฐที่ถูกแบ่งแยกออกมาโดยอังกฤษที่สามารถยึดครองอิรักจากออตโตมันได้ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่1

อังกฤษได้เข้ามาปกครองอิรัก ในฐานะรัฐอารักขาตั้งแต่ปี ค.ศ.1920 จนกระทั่งในปี ค.ศ.1932 อังกฤษได้ให้เอกราชแก่อิรักโดยมีราชวงศ์ฮัชไมต์ปกครองประเทศอิรัก

สาธารณรัฐ และ พรรคบะอัธ

• พ.ศ. 2511 - เริ่มต้นการปกครองโดยพรรคบาธ โดยมีประธานาธิบดี Ahmad Masan Al Bakr และรองประธานาธิบดี ซัดดัม ฮุสเซน (Saddam Hussein)
• พ.ศ. 2522 - ซัดดัม ฮุสเซน ขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี
• พ.ศ. 2523-2531 -สงครามระหว่างอิรัก-อิหร่าน (สงครามอ่าวครั้งที่ 1)
• พ.ศ. 2533 - เข้ายึดครองคูเวต(สงครามอ่าวครั้งที่ 2)
• พ.ศ. 2533 - ถูกคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจโดยสหประชาชาติ

สหรัฐอเมริกาเข้ายึด

อนุสาวรีย์ของซัดดัม ฮุสเซน ภายในFirdos Square กรุงแบกแดด ได้โค่นล้มลงภายหลังจากสงครามอิรัก เมื่อเดือนเมษายน ค.ศ. 2003.

การเมืองการปกครอง

บริหาร

นิติบัญญัติ

ตุลาการ

การเมืองภายใน

การแบ่งเขตการปกครอง

ประเทศอิรักแบ่งออกเป็น 19 จังหวัด (อาหรับ: muhafazat‎, เคิร์ด: Pârizgah)

เขตปกครองตนเองเคอร์ดิสถาน (Kurdistan Autonomous Region) ซึ่งได้รับการรับรองโดยรัฐธรรมนูญ มีพื้นที่รวมบางส่วนของจังหวัดทางเหนือ และปกครองตนเองในเรื่องราชการภายในส่วนใหญ่

นโยบายต่างประเทศ

กองทัพ

เศรษฐกิจ

โครงสร้าง

แบกแดด

ระบอบเศรษฐกิจของอิรักเป็นแบบ สังคมนิยม รวมอำนาจไว้ที่ศุนย์กลาง นั่นคือรัฐบาลกลางของอิรัก มีระบบรัฐสวัสดิการมีการแจก ข้าว น้ำตาล ยารักษาโรคบางชนิด นม เสื้อผ้า ให้แก่ประชากรของอิรัก เศรษฐกิจของอิรักค่อนข้างถูกกดดันจากประชาคมโลกโดยเฉพาะในช่วงวิกฤติการณ์อ่าวเปอร์เซีย สงครามอิรัก และช่วงเหตุการณ์ 9/11 ทำให้เศรษฐกิจของอิรักบอบช้ำ แต่ยุทธปัจจัยทางเศรษฐกิจที่สำคัญของอิรักคือ น้ำมัน อิรักเป็นประเทศที่มีน้ำมันไว้ในครอบครองเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากซาอุดีอาระเบีย โดยผลิตได้วันละ 2.58 ล้านบาร์เรลต่อวัน ส่งผลให้อิรักกลายเป็นดินแดนที่น่าสนใจอย่างยิ่งโดยเฉพาะกลุ่มธุรกิจน้ำมันจากสหรัฐอเมริกาที่มุ่งหวังเข้าไปกอบโกยทรัพยากรล้ำค่าอย่างทองคำดำในอิรัก

โครงสร้างพื้นฐาน

การคมนาคม และ โทรคมนาคม

เส้นทางคมนาคม

โทรคมนาคม

การศึกษา

สาธารณสุข

ประชากรศาสตร์

เชื้อชาติ

เด็กๆ ชาวเคอร์ดิสในอิรัก

สังคมของอิรักเป็นสังคมหลากหลายชาติพันธุ์ เป็นเหตุมาจากพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ที่เป็นแหล่งอารยธรรมมาหลายพันปี พลเมืองของอิรักที่นับถือศาสนาอิสลามนั้น ได้แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ มุสลิมชีอะห์(ร้อยละ 65) และ มุสลิมสุหนี่ (ร้อยละ 20) นอกจากนี้ยังมีชาวเคิร์ด อยู่ในบริเวณเคอร์ดิสถาน ชาวเคริ์ดในอริรักมีอยู่ประมาณ 3,700,000 คน นับว่าเป็นคนส่วนน้อยในอิรัก และเนื่องด้วยรูปแบบการปกครองที่ให้สิทธิของชนชาติอาหรับ และผูกขาดอำนาจทางเศรษฐกิจให้กับมุสลิมสุหนี่ ส่งผลให้ กลายเป็นปัญหาความขัดแย้งระหว่างศาสนา และชาติพันธุ์ในอิรัก ทั้งกับมุสลิมด้วยกันเองคือ สุหนี่และชีอะห์ และ ยังปัญหาความขัดแย้งระหว่างชาวคิร์ดกับรัฐบาลกลางของอิรัก เพื่อเรียกร้องสิทธิและความเท่าเทียมอีกด้วย

ภาษา

ภาษาทางการของอิรัก คือ ภาษาอาหรับ และส่วนอื่นคือ ภาษาเคิร์ด

เมืองใหญ่

เมืองใหญ่ที่สุดในประเทศอิรัก Largest cities in Iraq (geonames.org)
	ที่	เมือง	จังหวัด	ประชากร (คน)
แบกแดด บาสรา	1	แบกแดด	แบกแดด	9,500,000	โมซูล เออร์บิล
	2	บาสรา	บาสรา	2,300,125
	3	โมซูล	นินาวะ	2,000,000
	4	เออร์บิล	เออร์บิล	1,100,000
	5	คีร์คูก	คีร์คูก	1,100,000
	6	สุเลมานิยาห์	สุเลมานิยาห์	1,000,000
	7	ฮิลละฮ์	บาบิล	1,000,000
	8	กัรบะลาอ์	กัรบะลาอ์	800,347
	9	นาจาฟ	นาจาฟ	800,137
	10	อันนาศิรียะฮ์	ดิการ์	700,373

ศาสนา

โบสถ์แห่งหนึ่งในอิรัก

ชาวอิรักส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม 96% แบ่งเป็นนิกาย ชีอะห์ 31.5% กับ ซุนนีย์ 64.5% ลัทธิเหตุผล กับ Yazdânism 2.0% ศาสนาคริสต์ 1.2% ศาสนาอื่นๆ 0.8%

วัฒนธรรม

วรรณกรรม

นาฏศิลป์

อาหาร

สื่อสารมวลชน

วันหยุด

กีฬา

อ้างอิง

แหล่งข้อมูลอื่น

ค้นหาเกี่ยวกับ Iraq เพิ่มที่โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย
	บทนิยาม จากวิกิพจนานุกรม
	สื่อ จากคอมมอนส์
	ทรัพยากรการเรียน จากวิกิวิทยาลัย
	อัญพจน์ จากวิกิคำคม
	ข้อความต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
	ตำรา จากวิกิตำรา

รัฐบาล

• ประธานาธิบดีอิรัก
• คณะรัฐมนตรีอิรัก

ข้อมูลพื้นฐาน

• Iraq entry at The World Factbook
• แม่แบบ:GovPubs
• ประเทศอิรัก ที่เว็บไซต์ Curlie
• Iraq profile from the BBC News
• ประเทศอิรัก ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว
• Wikimedia Atlas of Iraq

ประเทศและดินแดนในทวีปเอเชีย รัฐเอกราช ทั้งหมด กัมพูชา กาตาร์ เกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ คีร์กีซสถาน คูเวต จอร์แดน จีน ซาอุดีอาระเบีย ซีเรีย ไซปรัส1 ติมอร์-เลสเต2 เติร์กเมนิสถาน ทาจิกิสถาน ไทย เนปาล บรูไนดารุสซาลาม บังกลาเทศ บาห์เรน ปากีสถาน ปาเลสไตน์ พม่า ฟิลิปปินส์ ภูฏาน มองโกเลีย มัลดีฟส์ มาเลเซีย ลาว เลบานอน เวียดนาม ศรีลังกา สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ สิงคโปร์ อัฟกานิสถาน อาร์มีเนีย1 อินเดีย อิรัก อิสราเอล อิหร่าน อุซเบกิสถาน โอมาน ส่วนใหญ่ คาซัคสถาน1 จอร์เจีย1 ญี่ปุ่น3 ตุรกี1 เยเมน4 รัสเซีย1 อาเซอร์ไบจาน1 อินโดนีเซีย5 บางส่วน อียิปต์6 รัฐที่ได้รับการรับรอง อย่างไม่สมบูรณ์ เซาท์ออสซีเชีย ไต้หวัน นอร์เทิร์นไซปรัส นากอร์โน-คาราบัค อับฮาเซีย เขตบริหารพิเศษ และเขตสังกัด จีน มาเก๊า ฮ่องกง สหราชอาณาจักร บริติชอินเดียนโอเชียนเทร์ริทอรี แอโครเทียรีและดิเคเลีย ออสเตรเลีย เกาะคริสต์มาส หมู่เกาะโคโคส (คีลิง) 1มีพื้นที่ทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งอยู่ในทวีปเอเชียตามเกณฑ์ทางภูมิศาสตร์ แต่มีความสัมพันธ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมกับทวีปยุโรปในระดับสูง ในบางกรณีจึงได้รับการจัดอยู่ในทวีปนั้น; 2ในบางกรณีจัดอยู่ในเขตโอเชียเนีย; 3หมู่เกาะโบนิน หมู่เกาะวอลเคโน เกาะมาร์คัส และเกาะโอะกิโนะโตะริอยู่ในเขตโอเชียเนีย; 4เกาะโซโคตราอยู่ในทวีปแอฟริกา; 5นิวกินีตะวันตก หมู่เกาะสเคาเติน หมู่เกาะราจาอัมปัต (รวมทั้งหมู่เกาะโมลุกกะในบางกรณี) อยู่ในเขตโอเชียเนีย; 6คาบสมุทรไซนายอยู่ในทวีปเอเชีย

โอเปก (OPEC) สมาชิกปัจจุบัน กาบอง  · คูเวต  · ซาอุดีอาระเบีย  · ไนจีเรีย  · ลิเบีย  · เวเนซุเอลา  · สาธารณรัฐคองโก สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์  · อิเควทอเรียลกินี  · อิรัก  · อิหร่าน  · เอกวาดอร์  · แองโกลา  · แอลจีเรีย อดีตสมาชิก อินโดนีเซีย  · กาตาร์

สันนิบาตอาหรับ รัฐสมาชิก เอเชีย บาห์เรน  ● อิรัก  ● จอร์แดน  ● คูเวต  ● เลบานอน  ● โอมาน  ● ปาเลสไตน์  ● กาตาร์  ● ซาอุดีอาระเบีย  ● ซีเรีย  ● สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์  ● เยเมน แอฟริกา แอลจีเรีย  ● คอโมโรส  ● จิบูตี  ● อียิปต์  ● ลิเบีย  ● มอริเตเนีย  ● โมร็อกโก  ● โซมาเลีย  ● ซูดาน  ● ตูนิเซีย ประเทศสังเกตการณ์ เอริเทรีย ● อินเดีย ● เวเนซุเอลา

องค์การความร่วมมืออิสลาม (โอไอซี) รัฐสมาชิก อัฟกานิสถาน แอลเบเนีย แอลจีเรีย อาเซอร์ไบจาน บาห์เรน บังกลาเทศ เบนิน บูร์กินาฟาโซ บรูไน แคเมอรูน ชาด คอโมโรส จิบูตี อียิปต์ กาบอง แกมเบีย กินี กินี-บิสเซา กายอานา อินโดนีเซีย อิหร่าน อิรัก โกตดิวัวร์ จอร์แดน คูเวต คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน เลบานอน ลิเบีย มัลดีฟส์ มาเลเซีย มาลี มอริเตเนีย โมร็อกโก โมซัมบิก ไนเจอร์ ไนจีเรีย โอมาน ปากีสถาน ปาเลสไตน์ กาตาร์ ซาอุดีอาระเบีย เซเนกัล เซียร์ราลีโอน โซมาเลีย ซูดาน ซูรินาม ทาจิกิสถาน ตุรกี ตูนิเซีย โตโก เติร์กเมนิสถาน ยูกันดา อุซเบกิสถาน สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เยเมน รัฐที่ถูกระงับ ซีเรีย รัฐสังเกตการณ์ บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา สาธารณรัฐแอฟริกากลาง นอร์เทิร์นไซปรัส รัสเซีย ไทย